9. Hukuk Dairesi         2016/20701 E.  ,  2020/8136 K.

"İçtihat Metni"

MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
DAVA TÜRÜ : ALACAK

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalılar vekilleri tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili; davacının davalılar ... Güvenlik Hizmetleri A.Ş. ve İstanbul Büyükşehir Belediyesinde alt-üst işveren ilişkisi içerisinde 01.03.2006-30.09.2009 tarihleri arası güvenlik elemanı olarak çalıştığı, son ücretinin aylık brüt 1.632,67 TL olduğu, iş akdinin 30.09.2009 günü işveren tarafından haksız şekilde feshedildiği, kıdem ve ihbar tazminatı ile bir kısım işçilik alacaklarının ödenmediği belirtilerek Kıdem Tazminatı, İhbar Tazminatı, Fazla Mesai ücreti alacaklarının davalılardan tahsilini dava ve talep edilmiştir.

Davalı Cevabının Özeti:
Davalı ... Hizm.A.Ş. vekili; davalı Şirket ile diğer davalı ... Belediyesi arasında yapılan sözleşmenin konusunun işçi temini olması dolayısıyla asıl ve tek işverenin İstanbul Büyükşehir Belediyesi olduğu, ... Güvenlik A.Ş.'ye husumet yöneltilemeyeceği, dava konusu taleplerin zamanaşımına uğradığı, davacının belirli süreli sözleşme ile çalıştığı, sözleşme süresi dolmadan 30.09.2009 günü istifa ederek işten ayrıldığı, aylık maaşının bordrolarda gözüken tutarda olduğu, davacının davlı Şirkette sürekli çalışmasının söz konusu olmadığı, işyerinde üç vardiya sistemi ile çalışıldığı için fazla çalışma olmadığı, kabul anlamına gelmemek üzere varsa fazla mesai çalışmalarından sorumluluğunun diğer davalı ... Belediyesine ait olduğu savunularak davanın reddine karar verilmesi talep edilmiştir.
Davalı ... vekili, İstanbul Büyükşehir Belediyesine husumet yöneltilemeyeceği, Belediyenin asıl işveren değil ihale makamı konumunda olduğu, ... ile yüklenici firmalar arasında 4857 sayılı İş Yasasının 2.maddesi anlamında alt-üst işveren ilişkisi bulunmadığı, dava konusu taleplerin zamanaşımına uğradığı savunularak haksız davanın reddine karar verilmesi talep edilmiştir.
Mahkeme Kararının Özeti:

Mahkemece, dosya kapsamına ve bilirkişi raporuna göre davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

Temyiz:

Kararı davalılar vekilleri temyiz etmiştir.

Gerekçe:

1-Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalıların aşağıdaki bendin kapsamı dışındaki tüm temyiz itirazlarının reddine karar vermek gerekmiştir.
2- Davacı dava dilekçesinde 5.500,00 TL Kıdem Tazminatı, 2.400,00TL İhbar Tazminatı ve 100,00 TL Fazla mesai ücreti talep etmiş davasını kısmi dava olarak açmıştır. Davacı yargılama sırasında mahkemeye verdiği "talep artırım talebi hakkında" konulu ıslah dilekçesi ile taleplerini arttırmıştır.

Mahkemece fazla mesai alacağı yönünden davanın belirsiz alacak davası şeklinde açıldığı kabulü ile karar verilmiştir.

Öncelikle ıslah ile dava türü değiştirilemez ve Mahkemece ıslaha ancak arttırım yapılan alacak kalemleri açısından değer verilebilir.

Mahkemece kısmi dava olarak açılan davanın türünün bu şekilde değiştirilmesi hatalıdır. Davacı ıslah ile talep miktarını arttırdıktan sonra davalı ...Ş. vekilince ıslaha karşı zamanaşımı def'i ileri sürülmüştür.

Mahkemece yapılacak iş fazla mesai alacağı yönünden davalı ...Ş. vekili tarafından ıslaha karşı zamanaşımı def'i değerlendirilen 25.02.2016 tarihli ek rapora itibarla bir inceleme yapmak, faiz başlangıcını da dava ve ıslah tarihlerine göre ayrım yapılarak sonuca gitmekten ibarettir.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebeplerden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgililere iadesine, 16.09.2020 gününde oybirliği ile karar verildi.

9. Hukuk Dairesi         2017/14072 E.  ,  2020/1818 K.

"İçtihat Metni"

MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK (İŞ) MAHKEMESİ


Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi davalı vekili tarafından istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:

YARGITAY KARARI


A) Davacı İsteminin Özeti:

Davacı evlilik nedeniyle iş akdini feshettiğini, bir kısım alacaklarının da ödenmediğini beyan ederek kıdem tazminatı, yıllık izin, maaş ve ilave tediye alacaklarının tahsilini talep etmiştir.
B) Davalılar Cevabının Özeti:
Davalı, davanın reddini talep etmiştir.
C) Yerel Mahkeme Kararının Özeti ve Yargılama Süreci:
Mahkemece, toplanan kanıtlar ve bilirkişi raporuna dayanılarak davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
D) Temyiz:
Kararı davalı vekili temyiz etmiştir.
E) Gerekçe:
1-Dosyadaki yazılara toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre, davalının aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2- Davacı kısmî dava açarak 100 TL kıdem tazminatı, 1.000 TL yıllık izin, 100 TL ilave tediye alacağı, 1.000 TL ücret alacağının tahsilini talep etmiştir.
Davacı vekili 23.11.2015 havale tarihli ıslah dilekçesi ile 100 TL olarak istediği kıdem tazminatı alacağını 10.092,59 TL olarak ıslah etmiş, ayrıca davanın tümünü de belirsiz alacak davası olarak ıslah ettiğini bildirmiştir. Diğer alacak kalemlerinde ise herhangi bir miktar arttırımı yapmamıştır.
Mahkemece davacının kıdem tazminatı dışındaki taleplerine ilişkin olarak ıslah yapmadığı dikkate alınmadan kıdem tazminatı dışındaki alacaklar açısından bilirkişi raporundaki miktarlara hükmedilmiştir.
Öncelikle ıslah ile dava türü değiştirilemez ve mahkemece ıslaha ancak arttırım yapılan alacak kalemi açısından değer verilebilir.
Bu nedenle mahkemece ilave tediye, yıllık izin ve ücret alacaklarında talep aşılarak karar verilmesi hatalıdır.
Yeniden hüküm kurulurken bozmadan sonra ıslah yapılamayacağı (Yargıtay İçtihatları Birleştirme Genel Kurulu' nun 06.05.2016 tarih ve 2015/1 E. 2016/1 K. sayılı kararı ile "Her ne sebeple verilirse verilsin bozmadan sonra ıslah yapılamayacağına dair 04.02.1948 tarih ve 1944/10 E. 1948/3 K. sayılı YİBK. nın  değiştirilmesine gerek olmadığına" karar verilmiştir.) gözden kaçırılmamalıdır.
3- Mahkemece hüküm altına alınan alacakların netmi, yoksa brütmü olduğunun hükümde belirtilmemesinin infazda tereddüde yol açacağının düşünülmemeside hatalı olup, bozmayı gerektirmiştir.

F) Sonuç:
Temyiz olunan kararın, yukarıda yazılı sebeplerden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 10.02.2020 gününde oybirliğiyle karar verildi.

9. Hukuk Dairesi         2017/16311 E.  ,  2019/7819 K.

"İçtihat Metni"

MAHKEMESİ :ASLİYE HUKUK (İŞ) MAHKEMESİ

Taraflar arasında görülen dava sonucunda verilen kararın, temyizen incelenmesi taraflar avukatlarınca istenilmekle, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldı. Dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:


YARGITAY KARARI

A) Davacı isteminin özeti:

Davacı vekili, davacının, davalı ... Gıda Şirketi isimli işyerinde 01/12/1994 tarihinden 16/09/1996 tarihine kadar, 01/10/1996 tarihinden 20/02/2003 tarihine kadar ... Petrol Şirketi'ne ait işyerinde, 22/06/2003 tarihinden 03/02/2008 tarihine kadar ... Gıda Şirketi'ne ait işyerlerinde işçi olarak aralıksız çalıştığını, müvekkilinin şimdiye kadar kıdem, ihbar tazminatı, kullanmadığı yıllık izin ücretleri, haftada 25 saat fazla mesai yaptığını, bir kısım işçilik alacaklarının ödenmediğini ileri sürerek kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, yıllık izin ücreti, fazla mesai ücreti, hafta tatili ücreti, ulusal bayram genel tatil ücreti alacaklarını istemiştir.

B)Davalı cevabının özeti:

Davalı vekili, aşamalardaki beyanlarında iddia ve taleplerin yersiz olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
C)Yerel Mahkeme kararının özeti:

Mahkemece, toplanan delillere ve bilirkişi raporuna göre, davacının davalı işverenler nezdinde 01.12.1994-03.02.2008 tarihleri arasında çalıştığı, dosyada mevcut ... ve ticaret sicil kayıtları değerlendirildiğinde davalı şirketlerin faaliyet konularının aynı olduğu, şirket ortaklarının ve bazı yönetim kurulu üyelerinin aynı kişiler olduğu, şirketlerin aynı adreste faaliyet göstermesi karşısında davalı şirketler arasında organik bağ olduğu, bu sebeple davalı şirketlerin işçilik alacaklarından müteselsilen sorumlu olduğu, davacı işçinin yaşlılık aylığı almak maksadıyla iş akdini 1475 sayılı Yasa'nın 14. maddesine dayalı olarak haklı nedenle feshettiği, bu sebeple tazminat ve alacak kalemlerinin hesaplanması amacıyla bilirkişi raporu alındığı, dosyaya ibraz edilen 16.04.2015 havale tarihli rapor ile 11.01.2016 havale tarihli ek raporun mahkemizce dosya kapsamına uygun ve hüküm kurmaya elverişli olduğunun değerlendirildiği, raporda da işaret olunduğu üzere davacı işçinin kıdem tazminatı, yıllık izin ücreti ve ulusal bayram ve genel tatil ücret alacağının bulunduğu, buna karşın iş akdini fesheden davacı işçinin ihbar tazminatına hak kazanamayacağı, tanker şoförü olarak çalışan davacının fazla mesai alacağını salt tanık beyanları ile ispat edemeyeceği, davacının haftanın bir günü izinli olduğunu belirten tanık beyanları ile davacının hafta tatili alacağının doğmadığı, davacı vekilinin 27.03.2014 havale tarihli dilekçesi ile kısmi alacak davasını tam ıslah ederek belirsiz alacak davasına dönüştürdüğü, böylece belirsiz alacak davası açıldığında alacağın tümü için zamanaşımı kesilmiş olduğundan, kısmi olarak açılan dava tamamen ıslah suretiyle belirsiz alacak davasına dönüştürüldüğünde zamanaşımı, alacağın tümü için ilk davanın açıldığı tarihte (kısmi davanın açıldığı tarihte) kesildiği, davacının yaşlılık aylığı için kuruma başvurusunun davalı şirkete bildirilmemiş olması sebebiyle kıdem tazminatı alacağına dava tarihinden itibaren faiz işletilmiş, davacı vekilinin 17.02.2016 havale tarihli değer arttırım dilekçesi de nazara alınarak aşağıdaki hüküm kurulduğu gerekçesi ile kıdem tazminatı, yıllık izin ücreti, ulusal bayram ve genel tatil ücreti taleplerinin kabulüne, sair taleplerin reddine karar verilmiştir.

D)Temyiz:

Karar süresi içinde davacı vekili ve davalılar vekili tarafından temyiz edilmiştir.

E)Gerekçe:

1- Dosyadaki yazılara, toplanan delillerle kararın dayandığı kanuni gerektirici sebeplere göre davacının tüm, davalıların aşağıdaki bentlerin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.
2- Somut uyuşmazlıkta, dava tarihi 2009 yılı olup, davacı vekili 27/03/2014 tarihinde ıslah harcı yatırıp ıslah dilekçesi vererek davasını "belirsiz alacak davası olarak ıslah ettiğini" belirtmiştir. Bilahare 17/02/2016 tarihinde de ıslah harcı yatırarak ıslah dilekçesi vererek talep miktarını artırdığını belirtmiştir.
İlk ıslahın hukuki sonuç doğurup, doğurmadığının önemi yoktur. Bir davada 2 kere ıslah yapılamayacağı için 2. ıslah ile artırılan miktarlara göre kurulması hatalıdır.
3-Diğer yandan, dava türü ıslah ile değiştirilemez. Bu nedenle, davacı vekilinin ilk ıslah dilekçesi ile davasını "belirsiz alacak davası olarak ıslah ettiğini" belirtmesinin hukuki neticesi de bulunmamaktadır. Bu nedenle Mahkeme davanın belirsiz alacak davasına dönüştüğünü kabul etmesi de hatalıdır. Mahkemenin bu hatası neticesinde ıslaha karşı süresi içinde ileri sürülen zamanaşımı savunmasının değerlendirilmemesi de isabetsizdir.
Netice itibari ile Mahkeme tarafından yapılması gereken iş 2. ıslaha değer vermeyerek davacı lehine kabul edilen alacakların sadece dava dilekçesinde talep edilen miktarlarını hüküm altına almaktır.

F)SONUÇ:

Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebeplerden dolayı BOZULMASINA, peşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 04/04/2019 günü oyçokluğu ile karar verildi.

KARŞI OY

Dava dilekçesinde, kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, fazla ... ücreti, hafta tatili ücreti ile bayram ve genel tatil ücreti alacaklarının tahsiline karar verilmesi talep ve dava edilmiştir.
Mahkemece deliller toplanmış ve bilirkişi hesap raporu aldırılmıştır.
Davacı vekili, 27.03.2014 tarihli dilekçesi ile kısmi davanın türünü değiştirdiğini bildirmiş ve belirsiz alacak davasına dönüştürdüğünü açıklamıştır. Dosyaya 17.02.2016 tarihinde sunulan ıslah dilekçesi ile davaya konu miktarlar arttırılmış ve gerekli harç yatırılmıştır.
Mahkemece davanın, ıslah yoluyla belirsiz alacak davasına dönüştürüldüğü kabul edilmiş ve dava konusu miktarların arttırıldığı ıslaha karşı davalının ileri sürdüğü zamanaşımı def'i dikkate alınmamış ve ıslaha konu arttırılan miktarları da gözetilerek isteklerle ilgili hüküm kurulmuştur.
Dava 04.08.2009 tarihinde kısmi dava olarak açılmış olup, sonradan verilen ıslah dilekçesi ile davanın türünün belirsiz alacak davası olarak değiştirilmesi mümkün değildir. Dairemizin bu yöndeki bozma görüşüne katılıyoruz.
Davacı vekilinin 27.03.2014 tarihli dilekçesi ile yapmış olduğu ıslah işlemi geçersizdir. Islah işlemi olarak sonuç doğurmayan bu dilekçenin birinci ıslah olarak kabulü ile sonuca gidilmesinin isabetli olmadığı görüşündeyiz. Başka bir anlatımla davanın kısmî dava olarak kabulü ile sonuca gidilmesi gerekir. Bu durumda davaya konu talepleri arttıran 17.02.2016 tarihli dilekçe ile yapılan ıslah işlemi geçerli olup, bu dilekçeye karşı ileri sürülen zamanaşımı def'i değerlendirilerek sonuca gidilmelidir.
Dairemiz çoğunluğu tarafından verilen bozma ilamının 2 nolu bendine bu nedenlerle katılamıyoruz. 04.04.2019