5. Hukuk Dairesi         2021/7425 E.  ,  2021/11146 K.

"İçtihat Metni"

MAHKEMESİ :Sulh Hukuk Mahkemesi


Taraflar arasındaki davada Ankara 6. Sulh Hukuk ile Antalya 8. Sulh Hukuk Mahkemelerince ayrı ayrı yetkisizlik kararı verilmesi nedeni ile dosyada son karar bölge adliye mahkemelerinin faaliyete geçmesinden sonra verilmiş ise de iki farklı bölge adliye mahkemesinin yargı çevresinde kalan mahkemelerce karşılıklı olarak yetkisizlik kararı verilmiş olması ve 5235 sayılı Kanunun 36/3. maddesi gereğince bölge adliye mahkemeleri hukuk dairelerinin görevinin yargı çevresi içerisinde bulunan adlî yargı ilk derece hukuk mahkemeleri arasındaki yetki ve görev uyuşmazlıklarını çözmek olduğundan yargı yerinin belirlenmesi için gönderilen dosya içindeki tüm belgeler incelendi, gereği düşünüldü:

KARAR

Dava, taşınmaz kira sözleşmesinden kaynaklanan kira alacağı ve eşya bedelinden kaynaklanan tazminat istemine ilişkindir.
Ankara 6. Sulh Hukuk Mahkemesince, davanın konusunun kira sözleşmesinden kaynaklanan tazminat istemi olduğu, HMK'nın 12. maddesine nazaran "Taşınmaz üzerindeki ayni hakka ilişkin veya ayni hak sahipliğinde değişikliğe yol açabilecek davalar ile taşınmazın zilyetliğine yahut alıkoyma hakkına ilişkin davalarda, taşınmazın bulunduğu yer mahkemesi yetkilidir." hükmü gereğince ve davanın usul ekonomisi gereğince davanın bütün olarak değerlendirilmesi gerekeceği, dava konusu taşınmazın Antalya ili hudutları içerisinde kaldığı gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.
Antalya 8. Sulh Hukuk Mahkemesince ise, Ankara 6. Sulh Hukuk Mahkemesince tarafların yetki ilk itirazı ileri sürmemelerine karşın resen yetkisizlik kararı verildiği, kiralanan taşınmaza ilişkin açılan davalarda, sözleşmede yetkili mahkeme belirlenmiş olsa dahi yetki itirazının, bir ilk itiraz olarak ileri sürülebileceği, mahkemece resen yetkisizlik kararı verilemeyeceği gerekçesiyle yetkisizlik kararı verilmiştir.

Somut olayda; davacı, yazlık konutunu 2013 tarihinde davalıya kiraya verdiğini, hazırlanan kira sözleşmesinin 1 senelik hazırlandığını, fakat daha sonra kiracının 4 sene oturma kararı aldığını ve kontratı buna göre düzenlemek istediğini, ancak cezaevine girmesi sebebiyle 4 yıllık kontratı düzenleyemediklerini, 2016 yılında açık cezaevine çıktığını, kirasını tahsil etmek için davalıyı aradığını ancak ulaşamadığını, bunun üzerine yazlığa gittiğini ve davalının yazlığın içindeki eşyaları alıp evi terk ettiğini öğrendiğini, davalı kiracının 3 senelik kirasını ödemediğini, bu olayların kendisini mağdur ettiğini bu nedenlerle, davalıdan kira bedeli ve eşya bedelleri toplamı olan 137.950-TL tazminatın tahsilini talep ve dava etmiştir.

Kiralanan taşınmazlardan kaynaklı açılan herhangi bir dava; taşınmaz üzerindeki bir aynî hakka ilişkin bulunmadığı için, bu davalar taşınmazın aynının bulunduğu yer mahkemesinde açılmak zorunda değildir. Diğer bir ifadeyle, kesin yetkiyi düzenleyen HMK'nın 12. maddesi hükmüne tâbi değildir. Fakat, kira sözleşmesine dayanan bu davaların diğer yetki kurallarına (m. 6, 8, 10 vb hükümlerine) göre taşınmazın bulunduğu yerde açılması da mümkündür. Özellikle, taşınmazın bulunduğu yer kira sözleşmesinin ifa edileceği (yerine getirileceği, icra olunacağı) yerdir. Bu nedenle, kira sözleşmesine dayanan bir dava sözleşmenin ifa olunacağı yer olan taşınmazın bulunduğu yerde açılabilir (m. 10).

Bundan başka, taraflar kira sözleşmesine koyacakları bir yetki şartı ve ayrı bir yetki sözleşmesi (bkz. m. 17) ile başka bir yer mahkemesinin yetkili olduğunu kararlaştırabilirler. Ancak dikkat edilmesi gereken husus, 6100 sayılı Kanun ile getirilen bu yeni düzenlemede yetki sözleşmesinin sadece tacirler veya kamu tüzel kişileri arasında yapılabilecek olmasıdır. Zira, 1086 sayılı Hukuk Usûlü Muhakemeleri Kanununda yetki sözleşmesinin kimler arasında yapılacağı belirtilmediği için yetkinin kamu düzenine ilişkin olmadığı hallerde taraflar istedikleri mahkemeyi yetki sözleşmesi ile yetkili kılabilmektedirler.

Olayda, Ankara 6. Sulh Hukuk Mahkemesi; tarafların yetki ilk itirazı ileri sürmemelerine karşın resen yetkisizlik kararı vermiştir. Kiralanan taşınmaza ilişkin açılan davalarda, sözleşmede yetkili mahkeme belirlenmiş olsa dahi yetki itirazı, bir ilk itiraz olarak ileri sürülebilir; mahkeme yetkisizliğini kendiliğinden (resen) nazara alamaz. Bu durumda uyuşmazlığın, Ankara 6. Sulh Hukuk Mahkemesinde görülüp sonuçlandırılması gerekmektedir.
Yukarıda açıklanan nedenlerle; 6100 sayılı HMK'nın 21 ve 22. maddeleri ile 5235 sayılı Kanunun 36/3. maddesi gereğince Ankara 6. Sulh Hukuk Mahkemesinin YARGI YERİ OLARAK BELİRLENMESİNE, 11/10/2021 gününde oybirliğiyle karar verildi.