T.C.
YARGITAY
9. Hukuk Dairesi

Esas No. 2018/10633
Karar No. 2019/58
Tarihi: 07.01.2019

DAVA: Davacı, feshin geçersizliğine, işe iadesine ve sendikal tazminata karar verilmesini istemiştir.

Yerel mahkemece, davanın işe iade yönünden kabulüne, sendikal tazminat yönünden reddine karar verilmiştir.

İlk Derece Mahkemesinin kararına karşı taraflar avukatları istinaf başvurusunda bulunmuştur.

İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 26. Hukuk Dairesi;
1- Davalı vekilinin istinaf başvurusunun 6100 sayılı HMK'nun 353/1-b.1 maddesi gereğince esastan reddine,
2- Davacı vekilinin istinaf başvurusunun yerinde olduğu mahkeme kararının usul ve yasaya aykırı bulunduğu anlaşıldığından HMK'nun 353/1-b.2 maddesi uyarınca İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına,

3- Davanın kabulüne, feshin geçersizliğine, işe iadesine ve sendikal tazminat talebinin kabulüne karar vermiştir.
İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi 26. Hukuk Dairesi'nin kararı süresi içinde davalı avukatı tarafından temyiz edilmiş olmakla, dava dosyası için Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen rapor dinlendikten sonra dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
A) Davacı İsteminin Özeti:
Davacı vekili, davacının davalı işyerinde 20.04.2010-29.04.2015 tarihleri arasında çalıştığını, işverenin işyerinde sendika üyesi olan ya da olmayı düşünen işçileri işten çıkarttığını, davalı işverenin işyerinde işçilere baskı yaptığı, kadınlara ağır işler verdiği itiraz edenlere ev mi geçindiriyorsunuz diyerek cevap verdiği, davalı işyerindeki çalışmaların yasalara uygun olmaması nedeni ile işçilere geçmişe dönük puantaj kayıtlarını imzalatmaya çalıştığını imzalamayanlara baskı yaptığını, işçilerin bir kısmına fazla mesai adı altında banka kanalıyla ödeme yaptığı fakat ödemeleri tekrar geri istediği, sendikal faaliyetlere çalışma saatleri içinde izin verilmediği çalışma saatleri dışında toplantılar yapıldığı, bunun bilgisini alan davalı işverenin işçileri tek tek çağırarak üye olmaları halinde iş akitlerine son verileceğini söylediğini sendikaya üye olanların iş akitlerinin 24.04.2015 tarihinden itibaren iş akitlerine son verilmeye başlandığını davacının iş akdinin sendikal nedenlerle 29.04.2015 tarihinde son verildiğini bu nedenle işe iade ile sendikal nedenlerle feshin geçersizliğine karar verilerek 12 aylık ücreti tutarında işe başlatmama tazminatı ile boşta geçen süreye ilişkin 4 aylık ücreti tutarında tazminat talep ettiğini ileri sürerek davanın kabulüne karar verilmesini talep etmiştir.

B) Davalı Cevabının Özeti:

Davalı vekili; davacının müvekkili şirkette 30.04.2010 tarihinde işe başladığını, iş akdinin geçerli sebeple fesih edildiği 29.04.2015 tarihine kadar en son 1.700 TL ücret ile çalıştığını, davalının dönemsel olarak üretim kapasitesinin ciddi olarak azalması sebebiyle ekonomik tedbirlere başvurmak zorunda kaldığını, ayrıca döviz kurundaki aşırı dalgalanmanın ülkenin ekonomik durgunluğu nedeniyle müvekkilinin bir takım ekonomik tedbirler almasının kaçınılmaz olduğunu, bu nedenle Ocak 2015 tarihinden itibaren küçülmeye giderek toplam 157 personelin iş akitlerini sonlandırıldığını, iş bu fesihlerin aylara yayılmak suretiyle yapıldığını, davalı müvekkilinin gıda - unlu mamuller alanında faaliyet göstermekte olup bu sektörde özellikle yaz mevsimindeki ciddi üretim kapasitesinin düştüğünü, bu durumun her yıl tekrarlandığı için müvekkilinin de ekonomik tedbirlere başvurmak zorunda kaldığını iş akitlerinin feshinde çalışanlar arasında herhangi bir ayrım yapılmadığını, işin gereklerine göre değerlendirme yapıldığını, davalı müvekkilinin davacının iş akdini geçerli sebep ile 29.04.2015 tarihinde fesih ettiğini, yazılı fesih bildirimi ile davacıya tebliğ edildiğini, davacının fesih bildirimine karşı herhangi bir itirazda bulunmadığını, davacının sendika üyesi olduğuna dair belge ibraz etmediği, davalı müvekkilinin davacıya 29.04.2015 tarihinde 15.539,81 TL kıdem ve ihbar tazminatını ödediğini, davalı işverenin işin ve işyerinin gereklerinden kaynaklanan geçerli nedene dayanarak veya bir kısım işçilerin işten ayrılmalarından sonra işyerine yeni işçi alımı yapılmadığını, davacının çalışma saatleri dışında sendikal faaliyet yürüttüğü için iş akdinin fesih edilmediğini, davacının sendika üyesi olup olmadığının bilinmediğini, müvekkil şirketinin yaklaşık 500 çalışanı olduğunu bunlardan hangilerinin sendika üyesi olduğunu bilmesinin imkansız olduğunu, müvekkili şirkette kadınlara yönelik bir takım baskıların yapıldığı iddiasının gerçekle ilgisinin bulunmadığını, davacının erkek olduğunu, böyle bir baskının olmadığını, iş akitleri sonlandırılan işçilerin çıkartılma sebeplerinin sendikal faaliyet olmadığını, işyeri çalışma şartlarından kaynaklanan sebepler olduğunu savunarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.

C) İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti:

İlk derece mahkemesi tarafından, iş akdinin feshinde yaz sezonuna girilmesi ve işlerin düşüşünün gösterildiği, ancak davaya cevapta bunlara ilave olarak ekonomik durgunluk işçi maliyetlerinin artması, çalışma verimliliğinin azalmasının belirtildiği Türkiye Gıda Sanayi Sendikasına yazılan müzekkere cevabında 01.11.2015 tarihi itibariyle iş yerinde üyelikleri devam eden 11 işçinin bulunduğunu davacının da 20.04.2015 tarihinde sendikaya üye olmuşsa da tanık beyanlarına göre davacının sendikal nedenden dolayı iş akdinin feshedildiği hususunda somut beyanlarının olmadığını, davalı iş verenin fesih öncesi ve sonrasında işçi alımı yaparak işçilere fazla mesai yaptırdığı bu durumda iş akdinin feshinin samimi olmadığını ayrıca davalı işverenin menkul ve taşınmaz yatırımlarını artırdığı, alınan bilirkişi raporu ile de davalı işverenin kâr'a geçtiği hususlarının sabit olduğu feshin son çare olduğu hususunun ispatlanamadığı gerekçesi ile feshin geçersizliğine, davacının işe iadesine 4 aylık işe başlatmama tazminatı ile 4 aylık boşta geçen süreye ilişkin tazminata hükmedilmesine karar verilmiştir.

D) İstinaf başvurusu :

İlk derece mahkemesinin kararına karşı, davalı ve davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
E)İstinaf Sebepleri:
Davacı vekili istinaf başvurusunda:
Davacının 5 yıl gibi bir çalışmasının olmasına rağmen 4 aylık işe başlatmama tazminatına hükmedildiği, oysa ki 5 aylık işe başlatmama tazminatına hükmedilmesi gerektiğini belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
Davalı vekili istinaf başvurusunda;
Tanık beyanları ve dosya içeriğinden feshin sendikal nedene dayanmadığının anlaşıldığı, sendikal nedenle fesih yapıldığının anlaşılmasına rağmen talep dışına çıkılarak talepte olmayan sebeplerle işe iade kararı verildiği, iş akdinin davalı işveren tarafından alınan işletmesel karar nedeniyle feshedildiği, 4 aylık boşta geçen zamana ilişkin tazminatın usul ve yasaya aykırı olduğunu, davacının başka işte çalışmaması halinde bu tazminatı alabileceği, Fesih gerekçesinin ekonomik olduğunu ve bunun davacıya bildirilmiş olmasına rağmen, fesih gerekçesinin davacı işçiye açık ve kesin olarak bildirilmemiş olması sonucuna ulaşılmasının hatalı olduğunu, Bilirkişi raporunda belirtildiği gibi 2014 yılının zararla sonuçlandığı bu nedenle 2015 yılında ekonomik tedbirler aldıklarını en büyük maliyetin personel giderleri olduğunu, bu nedenle personel azalttıklarını, sadece 20014 yılının hizmet dökümlerinin incelendiği oysa 6 ay öncesi ve sonrasının incelenmesi gerektiği, davalı iş yerinde sendikal faaliyet olmadığı, davacı ya da davacının üye olduğu sendika tarafından bildirim yapılmadığı, 200 çalışanın ekonomik sebeplerle iş akdine son verildiğini belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.

F) Bölge Adliye Mahkemesi Kararının Özeti:

Bölge adliye mahkemesince; dosyaya alınan bilirkişi raporunda davalı iş verenin 2015 yılında kara geçtiği, fesih döneminde öncesinde ve sonrasında işçi alımı yapıldığı ,işverenin fesihte tutarlı davranmadığı, davacının iş gücüne ihtiyaç kalmadığı ve iş gücü fazlalığının oluştuğunun davalı tarafından ispatlanamadığı, davacı vekili tarafından verilen ek istinaf dilekçesinde iş akdinin sendikal nedenle yapıldığı belirtilerek sendikal tazminata hükmedilmesinin talep edildiği, davacı işçinin sendika üyesi olduktan sonra iş akdine son verildiği halan iş yerinde sendika üyesi olan 11 işçinin bulunduğu gerekçesi ile iş akdinin sendikal nedene dayanmadığı gerekçesinin dosyaya uygun olmadığı, söz konusu işçilerinde iş akitlerinin fesih edildiği, dosyadaki belgelerden davalının sendika üyesi olduğunu tespit ettiği işçilerin iş akitlerine son verdiğinin anlaşıldığı, dava açtığı belirlenen işçilerinde iş akitlerinin yakın tarihlerde son bulduğu, İstanbul Anadolu 7. İş Mahkemesinin 2015/375 E. Sayılı dosyasında, davalı işyerinden sendikal nedenle iş akdinin sonlandığı ve işe iade talep edilen dosyada verilen istinaf incelemesi sonucunda 2018/2828 E., 2018/8733 K. Sayılı dosyada sendikal nedenle iş akdinin sonlandığı ve sendikal tazminata hükmedildiği Yargıtay 9. Hukuk Dairesi tarafından onandığı belirtilerek belirtilerek davacı vekilinin istinaf başvurusunun kabulü ile işe başlatmama tazminatı bakımından 1 yıllık brüt ücreti tutarının belirlenmesine, 4 aylık boşta geçen zaman tazminatına hükmedilmesine, davalı vekilinin istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

G) Temyiz başvurusu:

Bölge Adliye Mahkemesi'nin kararına karşı davalı vekili tarafından temyiz yasa yoluna başvurulmuştur.

H) Gerekçe:

Davacı vekilinin süresi içinde verdiği 02.10.2017 tarihi istinaf dilekçesinde sendikal nedenden söz etmemiş sadece kıdeme göre en az 5 ay olarak işe başlatmama tazminatının kabul edilmesinin talep etmiştir. HMK 355. maddesi uyarınca süresi içinde verilen istinaf nedenleri ile bağlılık kuralı gereğince sonradan dosyaya sunulan 15.11.2017 tarihli ek istinaf dilekçesinin değerlendirmeye alınamayacağından Bölge Adliye Mahkemesi'nin temyiz edilen kararının bozularak ortadan kaldırılmasına ve Dairemizce 4857 sayılı İş Kanunu'nun 20/3. maddesi uyarınca aşağıdaki gibi karar vermek gerekmiştir.

Hüküm: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;

1- Bölge Adliye Mahkemesi'nin temyiz edilen kararının bozularak ortadan kaldırılmasına,
2- Davanın kabulü ile, feshin geçersizliğine, davacının davalı işveren nezdindeki işine iadesine,
3- Davacının yasal süre içinde başvurusuna rağmen davalı işveren tarafından işe başlatılmaması halinde ödenmesi gereken tazminat miktarının davacının kıdemi dikkate alınarak takdiren davacının 5 aylık brüt ücret tutarı olarak belirlenmesine,
4- Davacının işe iadesi için işverene süresi içinde müracaatı halinde hak kazanılacak olan ve kararın kesinleşmesine kadar en çok 4 aya kadar ücret ve diğer haklarının tahsilinin gerektiğinin TESPİTİNE,
5- Davacı vekille temsil edildiğinden karar tarihinde yürürlükte bulunan AAÜT. uyarınca hesaplanan 2.725 TL. maktu vekalet ücretinin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
6- Peşin harcın mahsubu ile başkaca harç alınmasına yer olmadığına,
7- Davacının yaptığı harçlar dahil toplam 1.214,00 TL. yargılama giderinin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
8- Taraflarca yatırılan gider avansının varsa kullanılmayan kısmının karar kesinleştiğinde ve isteği halinde ilgilisine iadesine,
9- Davacının yatırdığı peşin temyiz harcının isteği halinde iadesine, dava dosyasının İlk Derece Mahkemesi'ne, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesi'ne gönderilmesine,
Kesin olarak 07/01/2019 tarihinde oybirliği ile karar verildi.